Oʻzbekiston oltin zahiralari 366 tonnadan oshadi: Markaziy Osiyoda yangi sarmoyaviy imkoniyatlar oʻrganilmoqda

Markaziy Osiyoning iqtisodiy qudrati bo‘lgan O‘zbekiston oltin zaxiralari 366 tonnaga yetganidan so‘ng xalqaro bozorlarda katta e’tiborni tortdi. Ushbu so'nggi oltin xaridi mamlakatning iqtisodiy strategiyasi va kelajakdagi investitsiya muhitiga qanday ta'sir qiladi? Tajribali xalqaro moliyaviy jurnalist sifatida men ushbu harakatning oqibatlarini chuqur o'rganaman va xalqaro investorlar uchun potentsial imkoniyatlarni tahlil qilaman.

Oltin zahirasi kengayishining ta'siri va asosi: barqarorlikka sodiqlik

O‘zbekiston oltin zahiralari 366 tonnaga yetgani haqidagi xabar shunchaki raqamli xabar emas. Bu mamlakatning iqtisodiy barqarorligi va xalqaro obro'sini mustahkamlashga qanchalik jiddiy yondashayotganidan dalolatdir. Oltin tarixan eng ishonchli zahira aktivlaridan biri bo'lib, valyuta barqarorligini qo'llab-quvvatlaydi va tashqi iqtisodiy zarbalarga qarshi kuchli bufer bo'lib xizmat qiladi.

• Milliy ishonchni mustahkamlash : Ko'p oltin zahiralari mamlakatning xalqaro moliya bozorlaridagi ishonchini oshiradi va reyting agentliklarining reytinglarini yaxshilashga ham olib kelishi mumkin.
• Valyuta barqarorligi : Bu milliy valyuta so'mning barqarorlashishiga yordam beradi va inflyatsiyani nazorat qilishda ham samarali hisoblanadi.
• Geosiyosiy xavf-xatarlarga tayyorgarlik : Jahon iqtisodiyotida noaniqlik kuchaygani sari, oltin “xavfsiz boshpana” aktivi sifatida qimmatlashib bormoqda.

O‘zbekiston oltin qazib olish bo‘yicha dunyodagi yetakchi davlatlardan biri bo‘lib, uning boy tabiiy resurslari bu strategiyani amalga oshirish imkonini beradi. So‘nggi yillarda ko‘plab markaziy banklar oltin zahiralarini oshirgan bo‘lsa-da, O‘zbekistonning sur’ati va miqyosi alohida ajralib turadi. Bu shuni ko'rsatadiki, mamlakat ichki oltinni to'plashdan ko'ra, xalqaro bozorlarda strategik xaridlar orqali zaxira aktivlarini diversifikatsiya qilish va mustahkamlashga intilmoqda.

Mamlakatimizda marhum Prezidentimiz Islom Karimov davrida boshlangan va Prezident Shavkat Mirziyoyev davrida jadallashgan iqtisodiy islohotlar bu islohotlar o‘z samarasini berib, makroiqtisodiy barqarorlikka zamin yaratayotganidan dalolatdir. Sarmoyadorlar uchun bu prognozlilikni oshirish va xavfni kamaytirish bilan istiqbolli muhitni ifodalaydi.

Iqtisodiy diversifikatsiya va jozibador investitsiya muhiti: M&A uchun yangi imkoniyatlar paydo bo'ladi

O'zbekiston oltin zahiralarining o'sishi butun iqtisodiyotga keskin ta'sir ko'rsatib, mamlakatni to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar (TDI) uchun yanada jozibador qiladi. Barqaror makroiqtisodiy muhit investorlar uchun o‘z bizneslarini uzoq muddatli istiqbolda rivojlantirish uchun zarur shartdir. O‘zbekiston bu barqarorlikni oltin timsolida o‘zida mujassam etgan.

O‘tgan yillar davomida mamlakat iqtisodiyotini paxtachilikka asoslangan qishloq xo‘jaligidan ishlab chiqarish, energetika va xizmat ko‘rsatish sohalarigacha diversifikatsiya qilmoqda. Bu jarayonda hukumat bozorni liberallashtirish bo‘yicha faol siyosatni ilgari surdi va quyidagi aniq natijalarga erishdi:

• Soliq islohoti : Korporativ soliq stavkalarini pasaytirish va imtiyozli soliq choralarini joriy etish.
• Valyutani liberallashtirish : so'mning konvertatsiyasini yaxshilash va chet el valyutasini o'tkazishni osonlashtirish.
• Deregulyatsiya : biznesni boshlash jarayonini soddalashtirish va ma'muriy tartib-qoidalarni yanada shaffof qilish.
• Infratuzilmani rivojlantirish : transport tarmoqlari, energiya ta'minoti va raqamli infratuzilmaga katta hajmdagi investitsiyalar.

Bu islohotlar O‘zbekistonni kichik va o‘rta korxonalardan tortib yirik korporatsiyalargacha bo‘lgan barcha hajmdagi xorijiy kompaniyalar uchun jozibador bozorga aylantirdi. M&A nuqtai nazaridan, bozorga yangi ishtirokchilar , mavjud kompaniyalarni kengaytirish va mintaqaviy ta'minot zanjirlarini qayta qurish kabi turli xil imkoniyatlar paydo bo'lmoqda. Masalan, qishloq xo‘jaligi mashinasozligi, oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash, to‘qimachilik, qurilish materiallari va qayta tiklanadigan energetika kabi sohalarda mahalliy kompaniyalar bilan hamkorlik yoki ularni sotib olish orqali jadal o‘sish kutilmoqda.

O‘zbekistonning yana bir muhim jihati uning yosh va mehnatga boy aholisidir. Mamlakatda ta'lim darajasi ham yuqori va hukumat oliy ta'lim va kasb-hunar ta'limiga sarmoyalarni ko'paytirmoqda, bu esa yuqori sifatli ishchi kuchiga intilayotgan kompaniyalar uchun qulay sharoitlar yaratmoqda. Barqaror iqtisodiyot va oʻsish salohiyatiga ega Oʻzbekiston hozirda xorijdan strategik investitsiyalar va M&A uchun maqsad sifatida oʻz ishtirokini oshirmoqda.

Markaziy Osiyoda strategik ahamiyati: mintaqaviy markaz sifatida vujudga kelishi

O‘zbekiston oltin zahiralarining kengayishi va buning natijasida yuzaga kelgan iqtisodiy barqarorlik mamlakatning butun Markaziy Osiyo mintaqasidagi strategik mavqeini yanada mustahkamladi. O‘zbekistonning markaziy joylashuvi azaldan Ipak yo‘lidagi asosiy nuqta sifatida e’tirof etilgan. Bugungi kunda ham bu geografik ustunlik mamlakatning mintaqaviy iqtisodiy integratsiya va xalqaro savdo uchun muhim markaz sifatidagi roli uchun muhimligicha qolmoqda.

Prezident Mirziyoyev rahbarligida O‘zbekiston qo‘shni davlatlar bilan munosabatlarni yaxshilash va mintaqaviy hamkorlikni chuqurlashtirish bo‘yicha faol ish olib bormoqda. Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston va Turkmaniston kabi qoʻshni davlatlar bilan savdo va sarmoyaviy aloqalarni mustahkamlash orqali mamlakat butun Markaziy Osiyo mintaqasining iqtisodiy blok sifatida jozibadorligini oshirishga intilmoqda. Mintaqadagi barqarorlik va o‘sish – bu hech bir davlatning o‘zi erishib bo‘lmaydigan maqsadlardir va O‘zbekiston buning harakatlantiruvchi kuchi sifatidagi rolini yaxshi biladi.

Xitoyning “ Bir makon, bir yo‘l ” tashabbusi uchun O‘zbekistonning ahamiyati alohida e’tiborga loyiq. Mamlakat Osiyo va Yevropani bog‘lovchi quruqlikdagi transport yo‘lagining asosiy tugunlaridan biri bo‘lib, infratuzilmani rivojlantirishga yo‘naltirilayotgan sarmoyalar mintaqada logistika samaradorligini keskin oshirmoqda. Bu O‘zbekistonni Markaziy Osiyo bozorida ta’minot zanjiri va logistika bazalarini yo‘lga qo‘ymoqchi bo‘lgan transmilliy kompaniyalar uchun ustuvor vazifaga aylantiradi.

Kuchli oltin zaxiralari bilan ta'minlangan iqtisodiyot bilvosita qo'shni mamlakatlar valyutalarining barqarorligiga hissa qo'shishi va butun mintaqaning moliyaviy tizimiga ishonchni kuchaytirishi mumkin. Bu Markaziy Osiyoda transchegaraviy M&A va qoʻshma investitsiya loyihalari imkoniyatlarini oshirishi kutilmoqda. Aytish mumkinki, O‘zbekiston barqarorligi butun mintaqa barqarorligi bilan bevosita bog‘liq.

Xatarlar va istiqbollar: dono investorlar uchun istiqbollar

O‘zbekistonning oltin zahiralarining kengayishi va iqtisodiy islohotlar ko‘plab sarmoyaviy imkoniyatlarni taqdim etish bilan birga, potentsial xavf va muammolarni ham keltirib chiqaradi. Dono investorlar uchun ushbu omillarni to'liq tushunish va uzoq muddatli istiqbolga ega bo'lish juda muhimdir.

Ko'rib chiqilishi kerak bo'lgan asosiy xavf omillari:

• Tovar narxining o'zgarishi : oltinning xalqaro narxiga geosiyosiy keskinliklar va global iqtisodiy tendentsiyalar katta ta'sir ko'rsatadi. Oltin zahiralari mamlakat iqtisodiy barqarorligining ustuni bo'lganligi sababli, tebranish xavfini e'tiborsiz qoldirib bo'lmaydi.
• Geosiyosiy xavflar : Markaziy Osiyo tarixan yirik davlatlar ta'siriga moyil mintaqa bo'lib kelgan. Atrofdagi mintaqadagi beqarorlik O‘zbekiston iqtisodiyotiga ham ta’sir qilishi mumkin.
• Institutsional islohotlarning muammolari : Hukumat islohotlarni olg‘a surmoqda, biroq huquq tizimini yanada shaffof qilish, korruptsiyaga qarshi har tomonlama kurashish va bozor iqtisodiyotiga to‘liq o‘tish uchun ko‘proq vaqt talab qiladigan sohalar mavjud.
• Muayyan sohalarga bog'liqlik : Kompaniyaning tabiiy resurslarga (oltin, tabiiy gaz va boshqalar) yuqori iqtisodiy qaramligi xavflarni diversifikatsiya qilish nuqtai nazaridan ehtiyotkorlikni talab qiladi.

Biroq O‘zbekiston hukumati bu muammolarni hal qilishda faol pozitsiyani namoyish etmoqda. Masalan, Jahon Savdo Tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lish jarayonini tezlashtirish uning xalqaro qoidalarga asoslangan savdo va sarmoyaviy muhitni barpo etish niyatidan dalolat beradi. Bundan tashqari, hukumat o'z iqtisodiyotini yanada diversifikatsiya qilish , jumladan raqamlashtirish va startap ekotizimini rivojlantirish orqali sa'y-harakatlarni davom ettirmoqda.

Xorijga sarmoya kiritmoqchi boʻlgan tadbirkorlar uchun Oʻzbekiston oʻsib borayotgan bozor sifatida katta salohiyatni taqdim etadi. To'liq tekshiruv o'tkazish va mahalliy madaniyat, biznes amaliyoti va qonunchilik tizimini chuqur tushunish juda muhimdir. Ishonchli mahalliy hamkorni topish ham muvaffaqiyatli M&A va qo'shma korxonalar uchun kalit hisoblanadi. O‘zining boy resurslari va islohotlarga sodiqligi bilan O‘zbekiston Markaziy Osiyo iqtisodiyotining asosiy o‘yinchisi bo‘lib qolishi mumkin. Ushbu o'sish imkoniyatidan foydalanish uchun uzoq muddatli istiqbol va strategik yondashuvni qo'llang.